دەستنووسێكی مێژوویی زیاتر لە 723 ساڵ لەمەوبەر لە تەكیەی هیران پارێزراوە

سه‌ره‌تا مێژوو شوێنه‌وار كه‌له‌پوور كولتوور مه‌ڵتیمیدیا له‌باره‌ی ئێمه‌وه‌
x

دەستنووسێكی مێژوویی زیاتر لە 723 ساڵ لەمەوبەر لە تەكیەی هیران پارێزراوە

 دەستنووسێكی شعریی شاعیرێكی ناوداری ئێرانی، لە دەورانی سەلجووقییەكان و سەردەمی دەسەڵاتی ئیلخانییە مەغۆلەكان، لە ساڵی (696 ك- 1299ز)، واتە 40 ساڵ لەدوای ڕووخانی دەوڵەتی عەباسییەكان نووسراوەتەوە و لە تەكیەی (كاكی هیرانی) لە ناحیەی هیرانی سنووری قەزای شەقڵاوە پارێزراوە.

 لەبارەی دەستنووسەكەوە، هانا كاكی هیرانی، نووسەر و لێكۆڵەر، كە یەكێكە لە نەوەكانی كاكی هیران، بە (باسكورد)ی ڕاگەیاند: "لە كتێبخانەی تەكیەی كاكی هیرانی، چەند كتێبێكی بەنرخ هەن، لەگەڵ چەند پەڕە ‌و دەستنووس، له نێویشیاندا دەستنووسێكی كۆنی سەر‌نجڕاكێش هەیە، كە تەمەنی زیاتر لە 723 ساڵ لەمەوبەر دەبێت و تا ئێستا پارێزراوە، كە سەرباری كۆنیی پەڕەكە، دەتوانرێت بخوێندرێتەوە".

 ئاشكرایشی كرد: ''بەپێی بەڵگەنامەكان، ئەم پەڕە دەستنووسە، لە ساڵی (696 ك- 1299ز)، لە سەردەمی دەسەڵاتی (مەغۆلەكان) نووسراوە و ئێستا لە تەكیەی (كاكی هیرانی) پارێزراوە و چەند پارچە شیعرێكی بە زمانی فارسی لەسەر نووسراوە، لەكۆتاییەكەشی نزا و سوپاسگوزاری و سەڵاوات لەسەر حەزرەتی محەمەد، پێغەمبەری ئیسلام تۆمار كراوە".

 هانا كاكی هیرانی، دەشڵێت: ''بەپێی لێكۆڵینەوەكان، لەم دەستنووسەدا‌ شیعری شاعیرێكی ناوداری ئێرانی، لە دەورانی سەلجووقییەكان و سەردەمی دەسەڵاتی مەغۆلەكان، 40 ساڵ دوای ڕووخانی دەوڵەتی عەباسی نووسراوەتەوه، كە شیعری ئەوحەدەدین محەمەد بن محەمەد ئەنوەری (عەلی بن محەمەد ئەنوەری)یە، كە بە ئەنوەریی ئەبیوەردی و (حجە‌الحق) ناسراوە و لە سەدەی شەشەمی كۆچیی مانگی و سەردەمی سەلجووقییەكاندا ژیاوە".

 ئاماژەی بەوەش كرد: "ئەو جۆرە نووسراو و پەڕاوە مێژووییانە گرنگ و پڕبایەخن و پاراستنیان بە ئەرك دەزانین، بۆ ئەوەی بە زیندوویی بمێننەوە و لەناو نەچن، بۆیە هاوشێوەی ژمارەیەك دەستنووسی دیكە، لە كتێبخانەی كاكی هیران پارێزگارییان لێ كراوە".

 ناحیەی هیران سەر بە قەزای شەقڵاوەیە و دەكەوێتە بناری چیای سەفین لە سنووری پارێزگای هەولێر، لە ڕووی ئایینییەوە لە كۆنەوە پایەی خۆی هەبووە بەوەی كەوا، تەكیەی كاكی هیرانیی لێیە، ئێستاش ئەم تەكیەیە ماوە و لە ڕووی ئەدەبی و ڕۆشنبیرییەوە، شاعیری گەورەی كورد، (سافی هیرانی) خەڵكی هیرانە و لە بنەماڵەی شێخەكانە، هەروەها چەندین ڕۆشنبیر و نووسەر و كەسایەتیی دیكەی ئەو بنەماڵەیە لەسەر ئەو رێچكەیەی ئایین و زانست و ڕۆشنبیری بەردەوامن.